منشأیابی فلزات سرب، نیکل، وانادیوم، روی، مس، کروم، کبالت، منگنز، استرانسیوم و باریم در رسوبات جمع آوری شده از عمق های مختلف در سواحل جنوبی دریای خزر

در این مطالعه به منظور تعیین منشاء و بررسی پراکنش فلزات pb، ni، v، zn، cu، cr، co، mn، sr و ba در رسوبات سطحی سواحل جنوبی دریای خزر، نمونه برداری از رسوبات سطحی از 7 نیم خط عمود بر ساحل کپورچال، بندرانزلی، کیاشهر، تنکابن، بندرنوشهر، بابلسر و بندر امیرآباد، طی ماه های خرداد و تیر 1391، انجام شد. نمونه های رسوب در هر نیم خط از 3 عمق متفاوت و با 3 تکرار در هر عمق جمع آوری و در مجموع 63 نمونه جمع آوری گردید. غلظت فلزات در بخش-های مختلف ژئوشیمیایی رسوبات توسط دستگاه icp-oes تعیین شد. نتایج حاصل از منشأیابی، نشان دهنده منشاء غالب طبیعی برای فلزات pb، ni، v، zn، cu، cr، co و ba و منشاء غالب انسانی برای فلزات mn و srمی باشد. علاوه بر این میانگین غلظت کلی فلزات در امتداد نیم خط-های مورد مطالعه افزایش معنی داری را با افزایش فاصله از ساحل نشان دادند. این افزایش غلظت می تواند ناشی از انتقال رسوبات به ویژه با اندازه کوچکتر توسط جریانات برگشتی و با توجه به شیب ساحل در امتداد نیم خط های نمونه برداری باشد. همچنین میانگین غلظت کلی فلزات مورد مطالعه در امتداد ساحل و در بین عمق های یکسان افزایش معنی داری را از شرق به غرب و به سمت نیم-خط بندر انزلی نشان دادند که از دلایل آن می توان به وجود تالاب انزلی در این ناحیه با توجه به تعدد رودخانه های ورودی به آن و مجاری خروجی از آن به دریا، اشاره کرد. در منطقه مورد مطالعه بیشترین غلظت برای فلز sr با ?g/g 5/791 در عمق سوم نیم خط کپورچال و کمترین غلظت برای فلز co با ?g/g 97/7 در عمق اول نیم خط بندر امیرآباد به دست آمد. مقایسه مقادیر غلظت فلزات cr، cu، ni، pb و zn در رسوبات سطحی منطقه مورد مطالعه با استانداردهای جهانی sqgs و noaa اختلاف معنی داری را نشان دادند (05/0 > p)، تنها مقادیر غلظت فلز cu فقط نسبت به شاخص های erl و tec این استانداردها اختلاف معنی داری را نشان ندادند (05/0 < p). علاوه بر این کد ارزیابی ریسک نیز برای فلزات co، cr، ni، v و zn عدم ریسک، برای فلزات ba، mn و pb ریسک پایین و برای فلز sr ریسک متوسط را نشان داد. بنابراین از نتایج می توان استنباط کرد که فلزات مورد بررسی برای محیط زیست محلی کم خطر هستند.